To ostatni odcinek dotyczący listy elementów, które trzeba znać i opanować, aby dobrze lub bardzo dobrze grać w szachy. Raz jeszcze dosyć szczegółowo wymienimy te elementy na które składają się szachowe umiejętności. Jeśli zawodnik legitymuje się wysoką kategorią oraz ma "niezłego szachowego skila", to jakie tematy i elementy szachowej edukacji powinien (czy wręcz musi?!) znać oraz skutecznie stosować na szachownicy? Temu właśnie będzie służyć ta seria - zaprezentujemy i wyjaśnimy w niej podstawy związane z różnymi tematami, które są chlebem powszednim dla trenerów, istotnym materiałem dla instruktorów... i niekiedy czarną magią dla amatorów (nie wspominając o rodzicach czy kibicach).
1. PODSTAWY TAKTYKI (wiedza)
a) wizualizacja
b) liczenie wariantów
c) ruchy kandydaty
d) drzewo wariantów
e) najlepszy ruch
f) błędy taktyczne
2. PODSTAWY STRATEGII (wiedza)
a) ocena pozycji i jej elementy
b) plan i jego rodzaje
c) realizacja planu
d) słabe i silne pola
e) słabość kompleksu pól
f) inicjatywa
g) gra aktywna i pasywna
3. TEORIA SZACHOWA (wiedza)
a) centrum pionowe
b) znaczenie tempa
c) przewaga w rozwoju
d) gambit
e) inicjatywa
f) struktura pionowa
g) przewaga materialna i pozycyjna
4. PODSTAWY GRY KOŃCOWEJ (wiedza)
a) K+2p vs K
b) K+2p vs K+p
c) K+S vs K+S+p
d) K+G vs K+G+p
e) K+W vs K+W+p
f) K+H vs K+H+p
g) plan gry w końcówce
h) słabe punkty
i) wyspy pionowe
j) realizacja przewagi
1. PODSTAWY TAKTYKI (umiejętności)
a) na czym polega wizualizacja i jakie są najczęstsze trudności z nią związane
b) liczenie wariantów - jak głęboko i szeroko liczyć warianty; kiedy przerwać wariant; czym jest obalenie wariantu
c) ruchy kandydaty - które ruchy bierzemy pod uwagę, a które odrzucamy (i na jakiej podstawie)
d) czym jest drzewo wariantów i jaką spełnia funkcję
e) wybór najlepszego ruchu - jakie elementy decydują o tym jaki jest najlepszy ruch
f) najczęstsze błędy i przeoczenia taktyczne oraz ich przyczyny i skutki
2. PODSTAWY STRATEGII (umiejętności)
a) na czym polega ocena pozycji i jakie są jej elementy; które elementy pozycji są ważniejsze od innych (i kiedy)
b) plan i jego rodzaje - planowanie, tworzenie i wybór planu
c) realizacja planu i przeszkody w jego wykonaniu; konieczność zmiany planu
d) co oznaczają i jak wykorzystywać słabe i silne pola
e) czym jest słabość kompleksu pól i jak wpływa na ocenę pozycji
f) inicjatywa - jej znaczenie: posiadanie i przechwytywanie inicjatywy
g) gra aktywna i pasywna: jakie są różnice między nimi i kiedy należy stosować grę aktywną a kiedy pasywną
3. TEORIA SZACHOWA (umiejętności)
a) centrum pionowe i jego rodzaje oraz plan gry w zależności od rodzaju danego centrum
b) znaczenie i rola tempa w debiucie; jak niwelować stratę tempa (temp) i jak wykorzystywać ich zysk
c) przewaga w rozwoju - co oznacza i jak należy ją wykorzystywać
d) co to jest gambit i czym charakteryzuje się gambit niepoprawny
e) inicjatywa - jej znaczenie: posiadanie i przechwytywanie inicjatywy
f) struktura pionowa - czym jest i jak wpływa na plany gry dla obu stron
g) przewaga materialna vs przewaga pozycyjna - która z nich jest lepsza (ważniejsza) i jak należy je wykorzystywać oraz kiedy można (trzeba) zamieniać jedną na drugą
4. PODSTAWY GRY KOŃCOWEJ (umiejętności)
a) K+2p vs K - plan i realizacja przewagi
b) K+2p vs K+p - plan i realizacja przewagi
c) K+S vs K+S+p - plan i realizacja przewagi
d) K+G vs K+G+p - plan i realizacja przewagi
e) K+W vs K+W+p - plan i realizacja przewagi
f) K+H vs K+H+p - plan i realizacja przewagi
g) czym jest plan gry w końcówce i jak go określić
h) jak rozpoznać i wykorzystywać słabe punkty w obozie przeciwnika i unikać wykorzystywania w obozie własnym
i) czym są wyspy pionowe: jaka jest ich rola i o czym decydują
j) w jaki sposób należy realizować przewagę w końcówce - czego koniecznie unikać oraz na co szczególnie uważać
Dla kogo jest przeznaczony ten zestaw elementów szachowej wiedzy i możliwe pytania (zadania) mające określić umiejętności zawodnika? Myślę, że te elementy powinny być opanowane przez każdego zawodnika, który chce powiedzieć, że w pełni opanował średni poziom (zakres) teorii szachowej (zawodnika klubowego lub turniejowego). Najczęściej odpowiada to poziomowi solidnej czwartej (lub słabszej trzeciej) kategorii (zwłaszcza jeśli zawodnik trochę zdążył pograć w szachy). Tak więc można określić to jako niezbędne minimum dla poziomu zawodnika 1500-1600. Zwykle na opanowanie tych tematów wystarcza około 24-30 godzin zegarowych (tzn. około 32-40 zajęć 45-minutowych).
Warto pamiętać, że jest to jedynie przykładowy zestaw zagadnień (pytań), więc każdy może sobie samodzielnie ułożyć pytania (zagadnienia) testowe - w zależności od potrzeb uczestników oraz ich możliwości (chodzi także o metody, narzędzia oraz techniki pracy jak i czas przeznaczony na dane zajęcia).
Kolejne odcinki będą prezentowały różne pozycje książkowe, które ogólnie określamy mianem programów treningowych. Są nimi książki poświęcone zagadnieniom, których znajomość jest niezbędna, aby uzyskać odpowiedni poziom gry. Z kolei poziomy gry to tak zwane kategorie, zatem te książki często noszą nazwę "Program (nauczania) na X kategorię", gdzie X to 5, 4, 3, 2 lub 1 kategoria.
Tak więc opanowanie tego zakresu materiału (zaprezentowanego w czterech odcinkach w których zostały zawarte wszystkie niezbędne punkty/elementy dotyczące danych części gry) jest według mnie absolutnie niezbędne, aby dany zawodnik był w stanie osiągnąć poziom solidnej czwartej (lub średniej trzeciej) kategorii. Oczywiście bez znajomości powyższych punktów (większej lub mniejszej części) także jest możliwe "wykręcenie" trzeciej kategorii. Niemniej wówczas może zdarzyć się, że zawodnik nie znający dobrze powyższych elementów... zostanie określony jako "nie mający solidnych podstaw teorii (kultury) szachowej". Szachy polegają na wykazaniu się umiejętnościami, ale bez bardzo dobrej znajomości pewnych pojęć, koncepcji i myśli szachowej - ich kształtowanie i podwyższanie może okazać się w pewnym momencie bardzo trudne.
I jeszcze jedno: wszystkie elementy wymienione do tej pory muszą być bardzo dobrze (lub znakomicie) opanowane przez graczy poziomu 2 czy 1 kategorii. Zawodnik aspirujący do uzyskania 3 kategorii musi mieć co najmniej dobrą orientację dotyczącą tych elementów, tak aby jego dalszy rozwój szachowy przebiegał bez problemów i zakłóceń. W zależności od efektywności nauczania i poziomu ucznia - można je spokojnie zrealizować w czasie około 60-80 godzin zegarowych (80-100 zajęć lekcyjnych).
1. PODSTAWY TAKTYKI (wiedza)
a) wizualizacja
b) liczenie wariantów
c) ruchy kandydaty
d) drzewo wariantów
e) najlepszy ruch
f) błędy taktyczne
2. PODSTAWY STRATEGII (wiedza)
a) ocena pozycji i jej elementy
b) plan i jego rodzaje
c) realizacja planu
d) słabe i silne pola
e) słabość kompleksu pól
f) inicjatywa
g) gra aktywna i pasywna
3. TEORIA SZACHOWA (wiedza)
a) centrum pionowe
b) znaczenie tempa
c) przewaga w rozwoju
d) gambit
e) inicjatywa
f) struktura pionowa
g) przewaga materialna i pozycyjna
4. PODSTAWY GRY KOŃCOWEJ (wiedza)
a) K+2p vs K
b) K+2p vs K+p
c) K+S vs K+S+p
d) K+G vs K+G+p
e) K+W vs K+W+p
f) K+H vs K+H+p
g) plan gry w końcówce
h) słabe punkty
i) wyspy pionowe
j) realizacja przewagi
1. PODSTAWY TAKTYKI (umiejętności)
a) na czym polega wizualizacja i jakie są najczęstsze trudności z nią związane
b) liczenie wariantów - jak głęboko i szeroko liczyć warianty; kiedy przerwać wariant; czym jest obalenie wariantu
c) ruchy kandydaty - które ruchy bierzemy pod uwagę, a które odrzucamy (i na jakiej podstawie)
d) czym jest drzewo wariantów i jaką spełnia funkcję
e) wybór najlepszego ruchu - jakie elementy decydują o tym jaki jest najlepszy ruch
f) najczęstsze błędy i przeoczenia taktyczne oraz ich przyczyny i skutki
2. PODSTAWY STRATEGII (umiejętności)
a) na czym polega ocena pozycji i jakie są jej elementy; które elementy pozycji są ważniejsze od innych (i kiedy)
b) plan i jego rodzaje - planowanie, tworzenie i wybór planu
c) realizacja planu i przeszkody w jego wykonaniu; konieczność zmiany planu
d) co oznaczają i jak wykorzystywać słabe i silne pola
e) czym jest słabość kompleksu pól i jak wpływa na ocenę pozycji
f) inicjatywa - jej znaczenie: posiadanie i przechwytywanie inicjatywy
g) gra aktywna i pasywna: jakie są różnice między nimi i kiedy należy stosować grę aktywną a kiedy pasywną
3. TEORIA SZACHOWA (umiejętności)
a) centrum pionowe i jego rodzaje oraz plan gry w zależności od rodzaju danego centrum
b) znaczenie i rola tempa w debiucie; jak niwelować stratę tempa (temp) i jak wykorzystywać ich zysk
c) przewaga w rozwoju - co oznacza i jak należy ją wykorzystywać
d) co to jest gambit i czym charakteryzuje się gambit niepoprawny
e) inicjatywa - jej znaczenie: posiadanie i przechwytywanie inicjatywy
f) struktura pionowa - czym jest i jak wpływa na plany gry dla obu stron
g) przewaga materialna vs przewaga pozycyjna - która z nich jest lepsza (ważniejsza) i jak należy je wykorzystywać oraz kiedy można (trzeba) zamieniać jedną na drugą
4. PODSTAWY GRY KOŃCOWEJ (umiejętności)
a) K+2p vs K - plan i realizacja przewagi
b) K+2p vs K+p - plan i realizacja przewagi
c) K+S vs K+S+p - plan i realizacja przewagi
d) K+G vs K+G+p - plan i realizacja przewagi
e) K+W vs K+W+p - plan i realizacja przewagi
f) K+H vs K+H+p - plan i realizacja przewagi
g) czym jest plan gry w końcówce i jak go określić
h) jak rozpoznać i wykorzystywać słabe punkty w obozie przeciwnika i unikać wykorzystywania w obozie własnym
i) czym są wyspy pionowe: jaka jest ich rola i o czym decydują
j) w jaki sposób należy realizować przewagę w końcówce - czego koniecznie unikać oraz na co szczególnie uważać
Dla kogo jest przeznaczony ten zestaw elementów szachowej wiedzy i możliwe pytania (zadania) mające określić umiejętności zawodnika? Myślę, że te elementy powinny być opanowane przez każdego zawodnika, który chce powiedzieć, że w pełni opanował średni poziom (zakres) teorii szachowej (zawodnika klubowego lub turniejowego). Najczęściej odpowiada to poziomowi solidnej czwartej (lub słabszej trzeciej) kategorii (zwłaszcza jeśli zawodnik trochę zdążył pograć w szachy). Tak więc można określić to jako niezbędne minimum dla poziomu zawodnika 1500-1600. Zwykle na opanowanie tych tematów wystarcza około 24-30 godzin zegarowych (tzn. około 32-40 zajęć 45-minutowych).
Warto pamiętać, że jest to jedynie przykładowy zestaw zagadnień (pytań), więc każdy może sobie samodzielnie ułożyć pytania (zagadnienia) testowe - w zależności od potrzeb uczestników oraz ich możliwości (chodzi także o metody, narzędzia oraz techniki pracy jak i czas przeznaczony na dane zajęcia).
Kolejne odcinki będą prezentowały różne pozycje książkowe, które ogólnie określamy mianem programów treningowych. Są nimi książki poświęcone zagadnieniom, których znajomość jest niezbędna, aby uzyskać odpowiedni poziom gry. Z kolei poziomy gry to tak zwane kategorie, zatem te książki często noszą nazwę "Program (nauczania) na X kategorię", gdzie X to 5, 4, 3, 2 lub 1 kategoria.
Tak więc opanowanie tego zakresu materiału (zaprezentowanego w czterech odcinkach w których zostały zawarte wszystkie niezbędne punkty/elementy dotyczące danych części gry) jest według mnie absolutnie niezbędne, aby dany zawodnik był w stanie osiągnąć poziom solidnej czwartej (lub średniej trzeciej) kategorii. Oczywiście bez znajomości powyższych punktów (większej lub mniejszej części) także jest możliwe "wykręcenie" trzeciej kategorii. Niemniej wówczas może zdarzyć się, że zawodnik nie znający dobrze powyższych elementów... zostanie określony jako "nie mający solidnych podstaw teorii (kultury) szachowej". Szachy polegają na wykazaniu się umiejętnościami, ale bez bardzo dobrej znajomości pewnych pojęć, koncepcji i myśli szachowej - ich kształtowanie i podwyższanie może okazać się w pewnym momencie bardzo trudne.
I jeszcze jedno: wszystkie elementy wymienione do tej pory muszą być bardzo dobrze (lub znakomicie) opanowane przez graczy poziomu 2 czy 1 kategorii. Zawodnik aspirujący do uzyskania 3 kategorii musi mieć co najmniej dobrą orientację dotyczącą tych elementów, tak aby jego dalszy rozwój szachowy przebiegał bez problemów i zakłóceń. W zależności od efektywności nauczania i poziomu ucznia - można je spokojnie zrealizować w czasie około 60-80 godzin zegarowych (80-100 zajęć lekcyjnych).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz