Your chess skill revealed - określenie elementów szachowych oraz wiedzy zawodnika (5)

W ostatnim wpisie powiedzieliśmy, że kolejne odcinki będą prezentowały różne pozycje książkowe, które ogólnie określamy mianem programów treningowych. Są nimi książki poświęcone zagadnieniom, których znajomość jest niezbędna, aby uzyskać odpowiedni poziom gry. Z kolei poziomy gry to tak zwane kategorie, zatem te książki często noszą nazwę "Program (nauczania) na X kategorię", gdzie X to 5, 4, 3, 2 lub 1 kategoria. Zatem przyjrzyjmy się w końcu bliżej jakimi możliwościami dysponujemy.

Na początku trzeba wyraźnie podkreślić, iż obecnie jest dostępnych wiele różnych programów nauczania szachów. Skąd taka obfitość? Otóż setki (a nawet tysiące) trenerów i instruktorów na całym świecie opracowuje takie programy - głównie na własne potrzeby. Powodem tego jest praktyczne podejście: dzięki temu znacznie łatwiej można realizować założone cele (zwłaszcza w dłuższym okresie czasu). Są także osoby, które chcą podzielić się swoimi pomysłami, tak aby były one dostępne dla szerszej rzeszy zainteresowanych.

Warto jednak pamiętać, że programy szkoleniowe mogą być przygotowywane (opracowywane) pod wieloma różnymi kątami. Takimi kryteriami mogą być: zakres obowiązkowego (proponowanego) materiału na danym etapie szkolenia, wiek i zakres wiedzy (oraz doświadczenia) szkolonych uczniów czy też konkretny plan (wybrany wycinek szachowy), aby nadrobić zaległości ze wcześniejszych etapów nauki.

Przykładowo na stronie http://arden.szachy.pl/ możemy znaleźć opisy poniższych (płatnych) programów szkoleniowych.

"Program szkolenia szachistów na III kategorię" - W. E. Goleniszczew
"Program szkolenia szachistów na II kategorię" - W. E. Goleniszczew
"Program szkolenia szachistów na I kategorię" - W. E. Goleniszczew
"Program szkolenia szachistów na kandydata na mistrza" część I - B. Zerek
"Program szkolenia szachistów na kandydata na mistrza" część II - B. Zerek
"Program szkolenia szachistów na kandydata na mistrza" część III - B. Zerek
"Program szkolenia szachistów na kandydata na mistrza" część IV - B. Zerek
"Program szkolenia szachistów na kandydata na mistrza" część V - B. Zerek

W poszukiwaniu programów można skorzystać z wyszukiwarki wpisując takie hasła (frazy) jak: "Program szkolenia szachistów", "Program szkolenia szachowego", "Progam nauki szachów", "Program nauczania szachów". Dzięki temu bez trudu znajdziemy chociażby takie pozycje:

1. Program szkolenia szachistów... (na N-kategorię) – opracowany przez szkoleniowca tytułem kandydata szachowego - Bogdan Zerek.
2. Program szkolenia szachistów na (V, IV, III, II i I) I kategorię – opracowywany (i co jakiś czas aktualizowany) przez szkoleniowca z tytułem kandydata szachowego - Marcin Maciąga.
3. Drewniane wojsko - szachy w kształceniu zintegrowanym – program własny opracowany przez Waldemara Gałażewskiego
4. Program nauki gry w szachy w nauczaniu zintegrowanym – opracowany przez dwóch szkoleniowców: Waldemar Gałażewski i Andrzej Modzelan

Wyżej wymienione programy są ogólnodostępne i bezpłatne (poza pierwszym), więc z pewnością powinny stanowić cenną pomoc dla tych, którzy chcą mieć orientację w szachowym procesie nauki. Pamiętajmy jednak, że "gołe programy" pokazują jedynie zakres treści nauczania na danym etapie, więc często będą niewielką pomocą dla osób, które chcą się samodzielnie uczyć. Powodem tego jest to, że trener bądź instruktor opiera się na tego typu programach, ale jednocześnie organizuje (i jednocześnie realizuje) cały PROCES szkoleniowy. Natomiast w jego skład wchodzą przykłady do szkolenia oraz prezentacja kolejnych tematów i ćwiczenia oraz testy (zadania, diagramy, partie, analizy). Wydaje się to bardzo proste, ale niekiedy samo przygotowanie wartościowych i odpowiednich przykładów do pracy nad jednym tematem... może wymagać kilku (a niekiedy nawet i kilkunastu) dni pracy.

Najczęściej jednak szachowi trenerzy wydają (publikują) książki szkoleniowe, które mają na celu pomóc w podwyższeniu poziomu gry (jako całości bądź specyficznej części, która u nas kuleje). Zarówno szkoleniowców jak i wydawanych (publikowanych) materiałów jest coraz więcej. W jaki sposób można znaleźć tego typu podręczniki czy też książki? Moim zdaniem w tytułach należy poszukiwać (odnaleźć) takie frazy bądź nawet pełne tytuły jak: "Program przygotowania szachistów", "Program szkolenia szachistów", "Podręcznik gry szachowej", "Podręcznik gry w szachy", "Pełny kurs szachów", "Uczymy się na błędach, aby ich nie powtarzać", "Zrozum swoje szachy", "Szachowy egzamin", Systematyczny trening szachowy", "Zbuduj (polepsz) fundamenty swoich szachów", "Rewolucja w waszych szachach", "Elementy sukcesu szachowego", "Rozwijanie talentu szachowego", "Lekcje szachów", "Szachy: lekcje z mistrzem/arcymistrzem", "Z amatora do mistrza", "Kurs lekcji szachowych", "Metoda odkrywania najlepszego ruchu", "Podwyższaj (Napompuj) swój ranking", "Odblokuj swój szachowy potencjał", "Jak zostać mistrzem szachowym", "Szachy: Praca nad błędami”.

Jak więc widać jest bardzo wiele książek, które mają na celu poprawę gry szachowej. Według moich oszacowań jest ich obecnie co najmniej kilkadziesiąt (mowa tylko o polskich, angielskich i rosyjskich). Warto zaznaczyć, że prawie wcale nie są już publikowane "gołe" programy szkolenia (wyjątkiem jest seria Goleniszczewa wydana po polsku), gdyż najczęściej są one obudowane ćwiczeniami oraz testami. Wówczas zamieniają się w serie książek (bądź jedną dosyć obszerną książkę), które z kolei są zalecane do przerabiania przez szachistów, zwłaszcza dla tych, którzy nie mogą (bądź nie chcą) pracować z trenerami czy też instruktorami szachowymi.

Mam nadzieję, że dzięki temu krótkiemu wprowadzeniu w tematykę programów nauczania szachów będziemy mogli lepiej orientować się co do tematyki jaką proponują poszczególni autorzy (najczęściej są to szkoleniowcy z tytułem szachowym i kilkunastoletnim stażem jako trener lub instruktor). To natomiast pozwoli nam lepiej poczuć jaki zakres wiedzy (na podstawie których budujemy umiejętności) powinien reprezentować szachista (zawodnik) na danym etapie szkolenia - obecnym lub oczekiwanym.