Taktyka szachowa totalnie odlotowa: właśnie to chciałem wiedzieć (10)

Kolejna seria zbiorów zadań, które są dla mnie pewnego rodzaju klasyką nosi nazwę "Szkoła szachowej taktyki". Autorem jest Paweł Dobryniecki, ukraiński trener posiadający tytuł mistrza Fide i ponad 30-letni staż pracy. Tak, to kolejny mój ulubiony szkoleniowiec, który stworzył świetną serię zbiorów zadań. Dla mnie jest to kolejna szachowa ikona, która świeci przykładem i publikuje zbiory zadań szachowych o różnej tematyce i skali trudności. Jak dobre są te reszebniki? (czyli po polsku zbiory zadań). Za chwilę się o tym dowiemy. W tym momencie być może warto podkreślić, że stale do nich wracam i je przerabiam, zaś większość zadań znam niemal na pamięć (wszystkie z jego zbiorów przerobiłem co najmniej kilkukrotnie).

 

Paweł Dobryniecki - trener szachowy, mistrz sportu (tytuł mistrza FIDE), sędzia państwowy

Dlaczego jednak tak chwalę te książeczki z zadaniami do rozwiązywania? Otóż wcale nie dlatego, że obecne wydania są bardzo ładnie wydane. Główną przyczyną dla której te zbiory są dla mnie szachową biblią to ich przesłanie: "Minimum figur - maksimum idei". Moim zdaniem zarówno dobór zadań jak i ich opracowanie jest REWELACYJNE. Rozwiązując te zadania można wielokrotnie doświadczać złudzenia, że jest więcej niż jedno rozwiązanie... i właśnie o to chodzi! Konstrukcja zadań jest tak sprytnie zrealizowana, że niemal zawsze jest wyłącznie jedna prawidłowa droga - wszelkie inne to po prostu fatamorgana. Inaczej mówiąc można powiedzieć, że pełne bogactwo idei jest wyrażone w najmniejszej możliwie liczbie bierek. Oczywiście w odróżnieniu od studiów czy etiud są one bardzo praktyczne: rozwiązując te zadania przyswajamy najcenniejsze idee.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dzisiaj weźmiemy pod lupę pierwszą książeczkę, która wchodzi w skład serii "Szkoły szachowej taktyki". Paweł Dobryniecki jest autorem pierwszej części Szkoła szachowej taktyki: Konkurs kombinacji. Jest to pozycja zawierająca 102 strony (mały format), wydana w 2012 roku. Nauczyciel za jej pomocą testuje naszą umiejętność rozwiązywania łamigłówek, oferując konkurs w którym za Dzisiaj weźmiemy pod lupę pierwszą książeczkęzdobycie odpowiedniej ilości punktów otrzymujemy daną kategorię. I tak: prawidłowe rozwiązanie 200 zadań to zasłużona 4 kategoria, 400 - 3, zaś 600 - 2. Jest to o tyle ciekawe podejście, iż każdy może osiągnąć taką kategorię na ile będzie w stanie zdobyć odpowiednia ilość punktów. Do dyspozycji w pierwszej części mamy aż 630 zadań (zawsze zaczynają białe), więc czeka nas sporo pracy. Niemniej to istotna praca, której wyniki w przyszłości mogą procentować.

Kombinacje zawarte w tej części obejmują różnorodne tematy: zaciągnięcie, odciągnięcie, związania, odkryty atak, blokadę i inne. Ponadto są także kombinacje matowe i na wygrywanie materiału. Warto podkreślić, że zawarte zostały zadania na roszadę, bicie w przelocie oraz przemianę piona na różne figury - skoczka, gońca czy wieżę.

A jakiego typu konkursy są w tym zbiorze? Otóż są nimi: konkurs piona (100), skoczka i gońca (200) oraz wieży (300). Jak zaleca sam autor - warto założyć dziecku zeszyt i zapisywać w nich rozwiązania, a następnie je sprawdzać (jako rodzic bądź instruktor czy trener). Oczywiście należy dzieci odpowiednio wspierać, motywować i pomagać. Natomiast za za prawidłowe rozwiązania dobrze jest wstawiać dobre (lub bardzo dobre) oceny. Rozwiązywać można zarówno na prawdziwej szachownicy jak też patrząc na diagramy (czyli bezpośrednio z książki). Dobrze jest tak zaplanować sesje treningowe, aby codziennie rozwiązywać od 6 do 18 zadań. Absolutnie należy zdawać sobie sprawę, że nie wszystkie dzieci staną się mistrzami czy arcymistrzami. Niemniej rozwiązywanie tego typu zadań ma pozytywny wpływ, pomaga bowiem kształtować takie oto cenne właściwości: kombinacyjne widzenie oraz polepsza liczenie wariantów, pamięć i logiczne myślenie (jak też wyciąganie wniosków), samodyscyplinę, pracowitość, wytrwałość w dążeniu do celu. Dodatkowym plusem może być to, że takie ćwiczenia pomagają w podwyższaniu sportowego mistrzostwa (czyli lepszym rozumieniu gry bądź też zdobyciu kolejnych kategorii).

Książeczka jest adresowana do młodych szachistów, trenerów, rodziców, osób prowadzących szachowe kółka (kluby) szachowe jak i do nauczycieli. Zbiór może być wykorzystany w celu przeprowadzenia zajęć treningowych jak i do samodzielnej pracy. Jak we wstępie pisze autor - pozycja zalecana dla szachistów posiadających kategorie.

Przerabianie tej książeczki (rozwiązywanie zadań) wcale nie wymaga znajomości języka obcego (ukraińskiego, rosyjskiego, angielskiego czy niemieckiego - w takich bowiem językach jest podane krótkie wprowadzenie). Na każdej stronie znajdziemy 6 zadań: dodatkowo jest podany nagłówek, który informuje nas o tym do jakiej kategorii należy dana grupa zadań. Jeśli nie chcemy się sugerować tego typu podpowiedziami, wówczas można zakryć nagłówek i rozwiązywać zadania w taki sposób jak w prawdziwej partii - bez jakiejkolwiek podpowiedzi.

Teraz na koniec kilka słów dlaczego tak wysoko cenię sobie tę serię zbiorów zadań. Przede wszystkim te zbiory znakomicie pokazują jak można odpowiednio dobrać zadania, aby przekazać maksimum idei w minimalnej ilości bierek. Kolejnym dowodem i powodem dla którego tak bardzo podobają mi się te reszebniki jest ich jakość - obecnie diagramy są wyraźne i przejrzyste, wydrukowane na jasnym papierze i przy zachowaniu bardzo dobrego kontrastu (wersja wydana 10 lat wcześniej była dużo słabsza pod względem wydania). Nie trzeba już wpatrywać się i zgadywać jakie bierki stoją na danym diagramie. Dodatkowy plus to umieszczone w środku rozwiązania (w międzynarodowej notacji jako obrazki figur i pionów) - w razie konieczności można je wyjąć, tak aby nasz uczeń (lub my sami) nie musiał się sztucznie wspomagać (jak kto woli - rozwiązywać bez użycia własnej głowy). Zbiory te są nie tylko stale poddawane testom, ale każde kolejne wydania są poprawiane (ulepszane). Co jeszcze bardzo pozytywnie świadczy o tym zbiorze to recenzenci (testerzy) - trzech mistrzów i sędzia, którzy pomagają w tym, aby zadania były ciekawe i poprawne - czyli dbają o to, aby miały miano najwyższej jakości.

Dla jakiego grona odbiorców (czyli jakiego poziomu zawodników) ten zbiór jest zalecany? Uważam, że najwięcej skorzystają z niego zawodnicy poziomu 1200-1400 (odpowiednio 5 i 4 kategoria). Niemniej w przypadku zawodników, którzy posiadają 3 kategorię - można wykorzystać ten zbiór, aby sprawdzić ich znajomość różnych motywów ukrytych w tym zbiorze (czyli w formie typowo testowej, która ma za zadanie wychwycić dziury i zaległości w wiedzy i umiejętnościach taktycznych danego zawodnika czy ucznia).

Końcowa ocena tego zbioru to 10/10. Jest to jedna z nielicznych pozycji, która została świetnie przemyślana (pomysł) jak i zrealizowana (wydanie). Właśnie w ten sposób wyobrażam sobie idealną książkę szachową czy też zbiór zadań. Dodam, że w ciągu ostatnich kilku dobrych lat spędziłem wiele godzin podczas rozwiązywania tych łamigłówek. Za każdym razem porażała mnie jakość tych zadań - pozornie proste, a jakże głębokie i różnorodne idee. Przyznam, że początkowo wpadałem w wiele pułapek, a część zadań uznawałem za nierozwiązywalne. Niemniej wyciągniecie wniosków z popełnianych błędów pozwoliło mi zobaczyć taktykę w zupełnie innym świetle. Raz jeszcze podkreślę - te zbiory nie są dobre, one są po prostu rewelacyjne! Tutaj nie ma co szukać "dziury w całym" - to po prostu klasyka!

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Seria rewelacyjnych zbiorów zadań Pawła Dobrynieckiego opracowywana przez długie lata

Kolejnym razem przyjrzymy się następnym częściom serii "Szachowa szkoła taktyki". W planach jest zaprezentowanie 10 pozycji (zbiorów zadań), które dotychczas wydał znakomity trener szachowy Paweł Dobryniecki. Mam cichą nadzieję, że w ten sposób (jako krótkie opisy ich zawartości) będzie możliwe spopularyzowanie i docenienie jego znakomitej pracy - w ciekawej formie jako zachęcenie innych do przyjrzenia się tym perełkom. Warto bowiem wiedzieć jakie tematy zawierają poszczególne zbiory i które z nich są naprawdę z innego wymiaru!

PS. Tutaj można zerknąć na krótki opis (po rosyjsku) książek Pawła Dobrineckiego [Добринецкий Павел Иванович] - http://ukrchess.org.ua/books/main.htm