środa, 9 listopada 2011

Szachowe motywy taktyczne - cz.1: podwójne uderzenie i podwójny atak: na czym polegają oraz czym się różnią

Zobaczmy krótko jakie motywy taktyczne rozróżniamy. Ostatnio pokazałem listę, więc czas im się nieco bliżej przyjrzeć.

Poniżej na własne potrzeby opracowałem 20 najbardziej popularnych motywów taktycznych. Dziś omawiam pierwsze dwa z nich. Oczywiście są one opisywane niemal we wszystkich książkach mówiących o taktyce (czy też kombinacjach), niemniej warto pokazać je po jednym "na spokojnie". Poza tym nie bez znaczenia jest także to, że nie wszyscy mają ochotę, czas i możliwości... czytywać szachowe książki!

Najczęściej spotykane motywy taktyczne w szachach:
1) podwójne uderzenie lub podwójny atak (w tym widełki pionem lub skoczkiem)

Krótko jeszcze zaznaczę, że podwójny atak (uderzenie) może wykonywać dowolna bierka – także król. W przypadku skoczka i piona – podwójny atak nazywany jest bardzo często „widłami lub widełkami”. Podkreślę, że muszą być zaatakowane co najmniej 2 obiekty (najczęściej są to figury, ale może też być figura i pion lub bardzo rzadko - dwa piony).


Powyżej widzimy diagramy, które przedstawiają:

a) podwójny atak – goniec przechodzi na pole c3 i zagraża pobiciem jednej z dwóch wież; w tej sytuacji nie można na raz obu obronić (pionowo lewa kolumna)

b) podwójne uderzenie – hetman przechodzi na pole g4 i zagraża pobiciem wieży, a dodatkowo pojawia się silniejsza groźba – mat na polu g7 i groźba mata na c8 (poprzez pobicie wieży). W tej sytuacji nie można obronić wieży poprzez odejście, gdyż wchodzi kolejny mat (na g7). Tak więc tutaj hetman stworzył groźbę Qxg7# i Qxc8# (pionowo prawa kolumna).


Czym się różni podwójny atak od podwójnego uderzenia? Tak naprawdę moim zdaniem różnica jest bardzo mało istotna. Przy podwójnym ataku – grozi pobicie dwóch (lub więcej) figur (rzadziej pionków albo figury i pionka). Natomiast podwójne uderzenie składa się z co najmniej jednej groźby (czyli nie pobicia) oraz groźby pobicia bierki (najczęściej figury).

Osobiście nie podoba mi się to rozróżnienie, bo nie widzę głębszego sensu w tym, aby bawić się w odróżnianie ataku od uderzenia: zwłaszcza, że praktycznych korzyści nie dostrzegam. Tak więc bez względu na to czy będzie to uderzenie czy atak, to będę tego typu sytuacje opisywał jako „podwójny atak” albo uderzenie (zaatakowanie) na konkretne punkty (czyli też forma ataku).

3 komentarze:

  1. No własnie, przykłady są bardzo trafne ! Ale czy np. tzw "szpila" jest podwójnym udezreniem czy tez nie ....!?
    chodzi mi np. o

    układ 1:
    Białe: Kf6, Wb2 ; Czarne Ga7
    nastepuje wiec Gd4+ i zbicie wiezy

    układ 2:
    Białe: Kf6, Wh8 ; Czarne Ga7
    Jednak to nie jest podwójne uderzenie bo Gd4+ nie atakuje wiezy (choć efekt kombinacji ten sam)

    ukłąd 3
    Białe: Kf6, Wb2, Sa6 ; Czarne Ga7, Wa8
    Czy ruch Gd4 + można nazwać potrójnym uderzeniem ?!

    PS W pzrypadku widełek skoczkiem tez mozna mówić o potrójnym, np. skoczek akakuje naraz hetmana i obie wieze (a nawet i jeszcze króla: poczwórne: niezwykle rzadkie!1 ), choć wiadomo, ze wszystkich zaatakowanych figur nie zdoła on zbić...

    mol

    OdpowiedzUsuń
  2. Podwojne uderzenie , atak z odslony i zwiazanie - to najprostsze motywy ale i tym samym najbardziej skuteczne
    jak ktos nauczy sie je zauwazac i wykorzystywac- tzn ,że spokojnie moze walczyc o 2 kategorie :P
    Ja narazie ucze sie "widziec" te motywy taktyczne - idzie coraz lepiej - ale dalej duzo pracy przede mna :)
    hajdzik

    OdpowiedzUsuń
  3. @mol

    Szczerze mówiąc to nie zastanawiałem się nad tym czy szpila jest podwójnym uderzeniem. Niemniej takie nasuwają mi się myśli:

    a) szpila nie jest podwójnym uderzeniem
    1. Podwójne uderzenie polega na jednoczesnym BEZPOŚREDNIM zaatakowaniem (co najmniej) dwóch obiektów (najczęściej figur).

    Wówczas układ 1: TAK, układ 2: NIE, układ 3: TAK

    b) szpila jest podwójnym uderzeniem
    2. W przypadku ataku w tej konkretnej pozycji (układzie) nr 2, możemy powiedzieć, że jest to podwójny atak (uderzenie), gdyż goniec jednocześnie atakuje 2 bierki - z tym, że jedną z nich (wieżę) atakuje niebezpośrednio. Specyfika polega na tym, że król MUSI odejść, więc jedna z bierek zginie :).

    Warto zauważyć, że w literaturze nie stosuje się powszechnie pojęć "wyższych" aniżeli "podwójny atak (uderzenie)". A przynajmniej z tego co pamiętam to Jurij Awerbach zatrzymał się na podwójnym ataku (uderzeniu).

    Jasne jest dla mnie, że w przypadku skoczka "podwójny atak (uderzenie)" odnosi się do ataku jednocześnie na co najmniej 2 obiekty. Może być więcej, ale nie może być mniej.

    W przypadku układu nr 2, to goniec z pola d4, nie atakuje BEZPOŚREDNIO wieży na h8. Niemniej atakuje ją "rentgenem" (szpilą).

    @Hajdzik
    Atak z odsłony jest rzadko spotykany, więc tego bym radził uczyć się po 2 w/w (związaniu i podwójnym uderzeniu). Myślę, że walka o 2 kategorię to znacznie więcej niż tylko te oto motywy ;). Warto jednak rozpoznawać je w różnych ustawieniach i umieć z daleka im zapobiegać oraz natychmiast wykorzystywać :).

    OdpowiedzUsuń