Podstawowe niepodważalne założenia szachowe

Tym razem krótko zaprezentuję podstawowe założenia szachowe. Są one dość proste niemniej warto moim zdaniem czasem się nad nimi zastanowić. Zwłaszcza wtedy, gdy "magicy szachownicy" twierdzą, że "mieli wygraną, tylko.....[tu wstawić dowolny powód]".


Podstawowe NIEPODWAŻALNE założenia szachowe są następujące:

W szachach istnieją tylko 3 typy pozycji: wygrana (+), remisowa (=) i przegrana (-).

I teraz najważniejsze: przy najlepszych ruchach (czyli bezbłędnej grze) obu stron niemożliwa jest zmiana oceny pozycji. Co to oznacza? Otóż:

1) Przy najlepszych ruchach (czyli bezbłędnej grze) obu stron z pozycji WYGRANEJ powstaje (nadal) pozycja WYGRANA

2) Przy najlepszych ruchach (czyli bezbłędnej grze) obu stron z pozycji REMISOWEJ powstaje (nadal) pozycja REMISOWA

3) Przy najlepszych ruchach (czyli bezbłędnej grze) obu stron z pozycji PRZEGRANEJ powstaje (nadal) pozycja PRZEGRANA

4) Nie ma możliwości zmiany oceny pozycji jeżeli strona mająca przewagę będzie wykonywała najlepsze (bezbłędne) ruchy. Bez względu na to czy wojskiem będzie dowodził Garri Kasparow, Vishy Anand czy też Rybka 4 albo Fritz 12 czy ChessMaster 11. Czyli w skrócie: jeśli pozycja jest wygrana to najlepsze ruchy MUSZĄ prowadzić do wygranej. Jeśli najlepsze ruchy nie doprowadziły do wygranej to możliwe są dwie opcje: albo pozycja nie była wygrana albo strona mająca przewagę nie realizowała ją poprawnie. Banalnym przykładem posiadania pozycji wygranej, która kończy się remisem (wśród nowicjuszy szachowych) jest zakończenie K+H na K w którym strona silniejsza chce zamatować samym hetmanem.

5) Najczęściej cytowane szachowe powiedzenie: "Najtrudniej jest wygrać wygraną pozycję". Dlaczego? Ponieważ pod pojęciem "wygrana" nie zawsze kryje się duża przewaga materialna, a często kryją się plany oraz ruchy, których nie jesteśmy w stanie w czasie partii znaleźć (a niekiedy nawet i po partii bez pomocy silnika szachowego lub silnego zawodnika czy instruktora). Jeśli pozycja jest lepsza (czy nawet wygrana) to jedynie odpowiednia (właściwa) technika realizacji przewagi (OTRP; "PORT") jest w stanie zapewnić wygranie partii (teoretyczną możliwość zamatowania przeciwnika). I od razu dodajmy, że im silniejszy zawodnik tym mniejsza przewaga jest dla niego wystarczająca do wygrania partii (zrealizowania przewagi poprzez "PORT"). Początkujący musi mieć przewagę hetmana albo wieży, natomiast mistrzowi bardzo często może wystarczyć jeden pionek i zajęcie (dobra kontrola) ważnego strategicznego punktu (pola).

W praktyce oznacza to, że jeśli mamy przewagę 2 lub 3 pionów, a przeciwnik nie ma wystarczającej rekompensaty za straty materialne, które poniósł, to wówczas (przy bezbłędnej grze) nasza pozycja jest wygrana (niektórzy oceniając mówią, że "pozycja lepsza" - zwłaszcza jeśli nie są pewni tego czy wygrana czy tylko lepsza). Czemu wygrana? Dlatego, że strona mająca przewagę jest w stanie zrealizować przewagę poprzez (ostateczne) zamatowanie przeciwnika. Jeśli nie jest to możliwe, wówczas nawet przewaga (zwykle materialna) może nie być wystarczająca do wygrania partii (przypadek remisu przy K+G+bandowy pion na K).

Jakie praktyczne wnioski wynikają z tych niepodważalnych założeń?

1) Zakładając, że pozycja wyjściowa jest równa (remisowa) to NIEMOŻLIWE JEST WYGRANIE PARTII BEZ BŁĘDU PRZECIWNIKA. Dopiero popełnienie błędu przez jedną ze stron i wykorzystanie przez przeciwną daje możliwość ZMIANY oceny pozycji (z remisowej na przegraną lub wygraną)

2) Jeśli mamy pozycję gorszą (lub dokładniej mówiąc przegraną lub na pograniczu remisu i przegranej) wówczas naszym zadaniem jest WYMUSIĆ popełnienie błędu przez przeciwnika. Dopiero wtedy mamy szanse na to, aby z pozycji gorszej czy przegranej "przejść" do pozycji remisowej (równej). Przy większym błędzie przeciwnika możemy z pozycji przegranej "przeskoczyć" od razu do pozycji wygranej. Niemniej są to przypadki SKRAJNE, które zdarzają się głównie graczom początkującym (sławne podstawki matów czy hetmanów lub wież).


Na koniec krótkie rozróżnienie pozycji równej od remisowej.

Pozycja REMISOWA to pozycja w której nie ma możliwości wygrania partii normalnymi środkami. Przykładami mogą być K+G na K, K+S na K czy też K+2S na K (przy założeniu, że strona słabsza nie wejdzie dobrowolnie na mata).

Pozycja RÓWNA to pozycja, która po podsumowaniu wszystkich elementów danej strony (wojsk białych i czarnych) ocenia się, że szanse na wygraną są równe (czyli takie same). A że nie mogą obie strony wygrać partii, więc "równa pozycja powinna zakończyć się remisem (pozycją remisową)".

W praktyce oznacza to, że pozycje REMISOWE jest w stanie zremisować (wykonując prawidłowe ruchy) nawet gracz z 5 kategorią. Natomiast pozycja równa wcale nie oznacza, że będziemy w stanie dowieźć ją do remisu (pozycji remisowej). Dlatego w pozycjach REMISOWYCH zgadzamy się na remis i kończymy partię, natomiast w pozycjach równych staramy się (poprzez wymuszenie błędu przez przeciwnika) przechylić szalę zwycięstwa na naszą stronę (poprzez wykorzystanie błędu przeciwnika i zdobycie przewagi a następnie zrealizowanie jej poprzez "PORT").


ABY BYŁO ŁATWO ZAPAMIĘTAĆ:

Każdy zawodnik (bez względu na poziom) z pozycji remisowej wyciągnie REMIS.

Nieliczni gracze z pozycji równych... potrafią swoimi umiejętnościami doprowadzić do remisu.

(Najlepsi zawodnicy z pozycji równych wymuszają błędy i wyciągają WYGRANĄ)