Przerabianie książek oraz materiałów szachowych i o tym co z tego wynika

Dzisiaj przyjrzymy się zagadnieniu przerabiania książek i materiałów szachowych i zobaczymy co z tego wynika.

Obecnie materiałów szachowych (mam na myśli jedynie książki, zbiory zadań i czasopisma - w postaci papierowej) jest tak dużo, że nie sposób wszystkiego przeczytać. Szacuję, że jedynie w języku angielskim i rosyjskim (dwa najbardziej popularne i dostępne jeśli chodzi o szachy) jest dostępnych co najmniej 8-10 tysięcy pozycji (poczynając od 32 stronicowego magazynu, kończąc na encyklopediach liczących po 500-600 stron).

Pojawia się zatem kilka istotnych pytań (taki mały dekalog):

1. Czy kupować wszystko?
2. Czy czytać wszystko?
3. Czy studiować wszystko?
4. Od czego zacząć?
5. Jaki ma być tego wszystkiego cel?
6. Jak zaplanować przerabianie tych materiałów?
7. Ile czasu poświęcać na czytanie i studiowanie?
8. Czy przerabiać najpierw materiał łatwy czy trudny?
9. W jakiej kolejności przerabiać to wszystko?
10. Czy wystarczy życia, aby wszystko przerobić?

Odpowiem po kolei na wszystkie powyższe problemy. Od razu zaznaczam, że jest to mój punkt widzenia – wcale nie jedyny czy też jedynie słuszny.

Wszystkiego kupować nie tylko nie mamy możliwości ile nawet nie ma takiej potrzeby. Co z tego, że w domu będziesz posiadał 10.000 książek (a jest to mniej więcej tyle ile mieści się w całym pokoju o wielkości 6x4 metry), skoro i tak naraz (w jednej chwili) możesz przerabiać tylko jedną pozycję. Następna sprawa powinna także być jasna: dopóki nie jesteś maniakiem szachowym, historykiem czy też dziennikarzem – wówczas nie ma sensu czytanie wszystkiego. Konieczny jest wybór tego czym się będziemy zajmować oraz odpowiednia selekcja (materiałów, które się nadają i będą nam przydatne lub niezbędne).

W przypadku szachistów, którzy stale chcą się rozwijać szachowo – grać coraz lepiej i uzyskiwać coraz lepsze wyniki – studiowanie wszystkiego jest najprostszym krokiem (oprócz nic nierobienia) ku temu, aby stać w miejscu. W końcu najważniejsza sprawa – pytanie o cel naszych działań. Zastanówmy się czy chcemy czytać, aby mieć większą wiedzę czy też studiować, aby nasza siła gry była coraz większa. Można także czytać dla przyjemności (wtedy jak leci – nie musimy specjalnie wybierać) oraz dla poprawienia zrozumienia gry (wówczas im lepiej dobierzemy materiał, tym więcej zyskamy).

Jak zaplanować przerabianie materiału? Otóż warto wyznaczyć sobie pewien okres czasu (poza celem) i podzielić go na mniejsze części. Przykładowo – przez rok przerabiam końcówki i w każdym miesiącu będę chciał poznać przynajmniej 30 przykładów oraz rozwiązać 10 zadań z tego zakresu. Wówczas monitoring odbywa się co miesiąc – na końcu każdego z nich sprawdzamy na ile udało się zrealizować zadanie. Jeśli nie udało się to szukamy powodu (przyczyny) i odpowiednio do tego nanosimy poprawki (albo zwiększamy ilość materiału w kolejnym miesiącu albo robimy nadal tym samym tempem – z uwagi na to, że powodu były od nas niezależne).

Dalej trzeba pomyśleć czy najpierw przerabiamy materiał łatwiejszy czy trudniejszy. Najczęściej zasada jest intuicyjna: od łatwego do trudnego i od ogółu do szczegółu. Warto ją stosować jeśli zależy nam na szybkim progresie (postępie). Jeśli materiał łatwy zrealizujemy szybciej, wówczas bierzemy następny poziom (czyli trudniejszy) i tak, aż będziemy się nieźle pocić i niewiele (na początku) z tego rozumieć.

Jaka powinna być kolejność przerabiania materiału? Oprócz powyższej zasady warto uwzględnić jeszcze własne predyspozycje i zamiłowania. Jeśli fascynuje nas dany zakres materiału, wówczas można poświęcić mu więcej czasu. Natomiast jeśli jest odwrotnie, wtedy można ograniczyć czas przerabiania do minimum. Wyjątek stanowi sytuacja, w której zależy nam na coraz lepszej grze i przerobienie określonego materiału jest niezbędne, aby nasz poziom polepszył się (nawet jeśli nie lubimy tego co przerabiamy).

I ostatnie pytanie: Czy wystarczy życia, aby wszystko przerobić? Nie, absolutnie nie starczy. Pierwszym powodem jest to, że materiałów obecnie jest ogromnie dużo, zaś kolejnym to, że stale powstają nowe i skala trudności także czasem może nas przerażać. Bez wybrania tego co dla nas najważniejsza i czerpania z tego radości połączonej z wysiłkiem… nasza praca za jakiś czas okaże się stratą czasu. Dlatego lepiej będzie wcześniej zaplanować, to co chcemy przerobić, zastanowić się w jakim celu to robimy i trzymać się realizacji naszego planu.

Jestem przekonany, że dzięki takiemu podejściu nasza wiedza będzie lepiej trzymała się całości. Jest nawet takie powiedzenie: osoba, która umie wszystko – tak naprawdę nie umie nic. Można je sparafrazować: Osoba, która czyta wszystko – tak naprawdę (solidnie) nie wie nic.

Warto jeszcze zaznaczyć, że osoby grające sportowo w szachy muszą bardzo uważać na to, aby zajmować się niemal wyłącznie tym co praktyczne oraz tym, co poprawi ich grę. Czytanie książek (zwłaszcza nie takich jakie są konieczne na danym etapie lub w niewłaściwy sposób) wcale nie musi prowadzić do postępu szachowego wyrażającego się lepszą grą. Posiadanie wiedzy nie jest bowiem równoznaczne z praktyczną umiejętnością gry w szachy.