czwartek, 1 stycznia 2015

Taktyka szachowa totalnie odlotowa: właśnie to chciałem wiedzieć (9)

W poprzednim odcinku na warsztat wzięliśmy zbiory - Związanie oraz Zugzwang. Kolej na opis ostatnich dwóch reszebników (po polsku zwanych zbiorami zadań). Tym razem przyjrzymy się temu co znajdziemy w środku 64-stronicowych zbiorów zadań: Kombinacje oraz Realizacja materialnej przewagi.

Zbiory zadań ze ślicznymi szachowymi okładkami: Kombinacje i Realizacja materialnej przewagi

Sprawdzimy co się kryje w tych dwóch książeczkach, których celem jest przetestowanie naszych umiejętności w obszarze taktyki. Okładki z pewnością przyciągają uwagę, a czym wyróżnia się zawartość? Zaraz się będziemy mogli o tym przekonać.


Reszebnik 7: Kombinacje

Na początku autor we wprowadzeniu wyjaśnia tematy, które zostały zawarte w tej książeczce treningowej. Jest to dziesięć tematów i dodatkowy nazwany "trudne kombinacje". Potem oczywiście objaśnia jak zapisywać rozwiązania zadań.

W zbiorze znajdziemy w sumie 220 ćwiczenia: stanowią one 11 tematów po 20 zadań każdy. Są nimi: odkryty atak, przesłona, zniszczenie obrońcy, wykorzystanie przestrzeni, blokada, wtrącony ruch, rentgen, przeciążenie, odkryty szach, podwójny szach oraz trudne kombinacje.

Autor podkreśla, że dodatkowo w tej pozycji zostały zawarte zadania i etiudy, które są wyjątkowo piękne i niezbędne dla zawodnika, który chce doskonalić się w królewskiej grze jaką są szachy. Poza tym dodaje, iż tę książeczkę można wykorzystywać zarówno do samodzielnej pracy w domu jak również na zajęciach w klubach oraz sekcjach szachowych.

Dla kogo przeznaczony jest ten zbiór zadań? Moim zdaniem tę testową pozycję można polecić zawodnikom o poziomie 1200-1600 (a więc od 5 do 3 kategorii). Przy czym zawodnicy mający poziom 3 kategorii raczej powinni potraktować tę pozycję jako sprawdzian opanowanego materiału (test poprawności i szybkości dostrzeganych rozwiązań). Z kolei uczniowie mający poziom 5 i 4 kategorii muszą dokładnie przerobić wszystkie zadania. Przede wszystkim dlatego, że jeśli pojawiają się takie, których nie rozumieją, to powinni poprosić swojego trenera (względnie instruktora bądź rodzica) o wyjaśnienie wszelkich wątpliwości. W ten sposób nie powstanie dziura w szachowej edukacji ucznia.

Jeśli chodzi o poziom zadań to jest on mniej więcej stały. Co istotne - w tym zbiorze zostały zawarte wszystkie tematy, które nie zostały omówione w poprzednich. Dopiero w ostatniej części zbioru (Trudne kombinacje) można się mocniej zmęczyć: wszystkie poprzednie zadania powinny zostać rozwiązane w ciągu ok. 3-6 minut wytężonej pracy (mowa o zawodniku poziom solidnej 3 lub słabszej 2 kategorii).

Ambitnym zawodnikom zalecam kilkukrotne przerobienie (powtórzenie) wszystkich zadań - tak, aby za każdym razem można było coraz szybciej rozpoznawać motywy i przeliczać w umyśle warianty prowadzące do celu. Te motywy są nie tylko bardzo często spotykane, ale wyjątkowo regularnie przeoczane. Biegłość w ich rozpoznawaniu oraz rozwiązywaniu zapewni nie tylko lepsze wyniki, ale przy okazji także większe umiejętności (łatwość) przy nauce ich konstruowania.

Gdybym miał wystawić ocenę to temu zbiorowi dałbym piątkę. Są w nim bowiem dobrze dobrane zadania tematyczne i jest możliwość przećwiczenia niemal wszystkich motywów taktycznych, które występują w szachach. Z pewnością na wyższą ocenę mogłaby wpłynąć prosta rzecz: pokazanie rozwiązania na dwóch przykładach w każdym z podtematów - wraz z ulubionymi strzałkami i kółkami na diagramach. No i standardowo trudniejsze zadania powinny mieć wyjaśnienie słowne, bo sam suchy wariant to jednak nieco za mało (zwłaszcza dla zawodników poniżej 3 kategorii). Tak czy inaczej: moim zdaniem, pomimo tego, że jest dość mało zadań w każdym temacie (jedynie po 20, a według mnie powinno być co najmniej po 40-50) - zbiorek jest zdecydowanie warty polecenia.


Reszebnik 8: Realizacja materialnej przewagi

Autor we wstępie podkreśla, że zdobycie przewagi materialnej jeszcze nie oznacza automatycznego zwycięstwa. Często w partiach najmłodszych zawodników przewaga bardzo szybko przechodzi z rąk do rąk, więc tak naprawdę do końca nie wiadomo kto wygra.

Przede wszystkim trzeba nauczyć się wygrywania mając figurę więcej. W momencie wygrania materiału najważniejsze jest, aby się nie spieszyć! W żadnym wypadku nie należy skakać z radości i czym prędzej starać się dobić przeciwnika. Należy ocenić pozycję swojego króla i pamiętać o konieczności zrobienia mu furtki, tak aby wykluczyć mata na ostatniej linii. Jeśli natomiast król jeszcze nie ma wykonanej roszady, to natychmiast trzeba mu to zapewnić.

W dalszej kolejności należy zwrócić uwagę na nasze figury, aby żadna z nich "nie wisiała w powietrzu". Trzeba postarać się umieścić je w takim miejscu, aby nikt nie mógł ich zaatakować. Przy okazji warto wygonić nieprzyjacielskie figury z naszego obozu, a jeszcze lepiej - wymienić je, aby nie mogły nam zrobić krzywdy ani stworzyć żadnych gróźb.

Dopiero po tych wstępnych krokach należy poszukać i opracować plan realizacji przewagi materialnej. Każda wymiana przybliża do zwycięstwa, ale trzeba pamiętać, aby w żadnym wypadku nie wymieniać swoich aktywnych figur na przeciwnika pasywne.

W przypadku broniącej się (słabszej) strony, trzeba pamiętać o tym, że jeszcze nie wszystko stracone. Trzeba zawsze szukać sposobów, aby stworzyć kontratak i przechwycić inicjatywę. Dzięki temu jest szansa ku temu, aby nie tylko uratować partię, ale być można nawet jeszcze ją wygrać!

W zbiorze znajdziemy w sumie 216 zadań - wszystkie na temat realizacji materialnej przewagi. Warto podkreślić, że dominują zadania z gry końcowej, więc uczniowie, którzy tej części szachowego wtajemniczenia poświęcili więcej czasu będą mieli nieco łatwiej, gdy chodzi o poprawność i szybkość ich rozwiązywania.

Dla kogo przeznaczony jest ten zbiór zadań? Moim zdaniem tę testową pozycję można polecić zawodnikom o poziomie 1200-1800 (a więc od 4 do 2 kategorii). Przy czym zawodnicy mający poziom 2 kategorii raczej powinni potraktować tę pozycję jako sprawdzian opanowanego materiału (test poprawności i szybkości dostrzeganych rozwiązań). Z kolei uczniowie mający poziom 4 kategorii muszą dokładnie przerobić wszystkie zadania. Przede wszystkim dlatego, że jeśli pojawiają się takie, których nie rozumieją, to powinni poprosić swojego trenera (względnie instruktora bądź rodzica) o wyjaśnienie wszelkich wątpliwości. W ten sposób nie powstanie dziura w szachowej edukacji ucznia.

Jeśli chodzi o poziom zadań to jest on dosyć wysoki. Niektóre zadania wymagają co najmniej 10-15 minut namysłu, ponieważ są one dość głębokie. Jak bardzo? Otóż bywają zadania, których rozwiązania sięgają 10-12 ruchów. Najczęściej jednak są "tylko" 6-7 ruchowe, więc nie są kosmicznie trudne dla zawodników 4 czy 3 kategorii. Osoby mające poziom 2 kategorii powinny podjąć wyzwanie i spróbować rozwiązać każde zadanie w w ciągu ok. 3-6 minut wytężonej pracy. Jeśli po tym czasie dane zadanie nie zostanie rozwiązane, to je opuszczamy. Na końcu pracy wracamy do tych, które nie udało się rozwiązać i próbujemy ponownie. Może to być bardzo dobry test sprawdzający gdzie ukryły się dziury w poprzednich latach edukacji szachowej zawodnika, który ma poziom 2 kategorii.

Ambitnym zawodnikom zalecam kilkukrotne przerobienie (powtórzenie) wszystkich zadań - tak, aby za każdym razem można było coraz szybciej rozpoznawać motywy i przeliczać w umyśle warianty prowadzące do celu. Te motywy są nie tylko bardzo często spotykane, ale wyjątkowo regularnie przeoczane. Biegłość w ich rozpoznawaniu oraz rozwiązywaniu zapewni nie tylko lepsze wyniki, ale przy okazji także większe umiejętności (łatwość) przy nauce ich konstruowania.

Tak więc ocena końcowa to solidna piątka - zwłaszcza z uwagi na ważność tego tematu. Standardowo także i w tym zbiorze konieczne jest zapewnienie dodatkowej linijki pod diagramem na dopisanie wszystkich ruchów jako rozwiązania. Niektóre zadania są na tyle trudne (w znaczeniu dodatkowych wariantów), że zapis rozwiązania 8-9 ruchowego wymaga co najmniej dwóch linii. Tak czy inaczej nie jest to wielka wada, ale czasami może sprawiać drobne problemy młodszym uczniom.

Na tym kończymy prezentację kolejnej serii zbiorów zadań. Warto dodać, że pomimo, iż są one zalecane dla dzieci, które dopiero zaczynają przygodę z szachami, to wiele z nich bez problemu może być wykorzystanych jako pomoc treningowa dla osób, które grają już nieco dłuższej w szachy (i niekonieczne są młode czy też bardzo młode). Z mojego doświadczenia wynika, że wiele starszych osób bardzo często ma problemy z taktyką i grą bez tzw. podstawek.

Nauczenie się wszystkich motywów oraz systematyczne przerabianie zadań, aby dobrze utrwalić różnorodne taktyczne motywy - może być bardzo dobrym sposobem, aby podnieść poziom bądź też więcej widzieć na szachownicy i unikać w ten sposób tracenia materiału w wyniku przeoczenia prostych uderzeń (bądź motywów). Temu zadaniu może na pewno służyć wykorzystanie tej serii zbiorów (8 sztuk) - zwłaszcza dla osób, których siła gry waha się w zakresie 1200-1600 (tj. od 5 do 3 kategorii).

Można na koniec jeszcze dodać, iż autor jest trenerem szachowym i prowadzi stronę szachową: http://chessknigi.ru Można na niej znaleźć opisy (po rosyjsku) wszystkich książek (głównie zbiorów zadań) znakomitego trenera Kostrowa:  http://chessknigi.ru/chess-books.html

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz