Graj na wygraną: nie upraszczaj pozycji i nie wymieniaj wież ani hetmanów

Ostatnio kilka razy zauważyłem, że granie na wygraną będzie niemożliwe (jak kto woli - szalenie trudne) jeśli zostaną spełnione takie warunki jak:

1) hetmany zostaną wymienione

2) znikną obie wieże u każdej ze stron

3) nie będzie przewagi albo istotnej słabości u żadnej ze stron

4) żadna ze stron nie ma bardzo dużego niedoczasu

5) różnica gry w końcówkach między przeciwnikami nie jest duża (tzn. jest na wysokim poziomie)

Stąd wniosek, że rozgrywanie partii pod kątem wygranej wymaga:

1) dobierania debiutu, w taki sposób, aby nie można było forsownie upraszczać materiału (tzn. dokonywać wielu wymian - zarówno pionów jak i figur), albo po każdej wymianie, aby była przynajmniej minimalna przewaga strony, która nie zaczęła wymian(y)

2) zostawienia hetmana na szachownicy tak długo, aż przewaga nie będzie na tyle wystarczająca, aby realnie myśleć o wygranej

3) stałego naciskania przeciwnika: wymuszania kolejnych słabości, tak aby później była możliwość na czym się "zaczepić" (chociażby tzw. zasada podwójnej słabości)

4) bojowego nastawienia - czyli maksymalnej koncentracji i poszukiwania wszystkich możliwości wygranej (oczywiście w ramach Fair Play)

5) powstrzymywania się od dowolnej (!) wymiany, dopóki nie będzie to dla nas korzystne (albo jeśli brak wymiany sprawi, że nasza pozycja się pogorszy)

Ostatnia partia (wpis wcześniej) może być dobrym przykładem pokazującym, że zbyt szybkie uproszczenie (wymiana wszystkich ciężkich figur) oraz brak słabości w obozie... będzie kończyła się stale remisem.

Warto jeszcze podkreślić, że czasami remis będzie dla nas korzystnym rozwiązaniem, więc nie trzeba go potępiać, lecz raczej wykorzystywać wtedy, gdy sytuacja tego wymaga (np. jesteśmy zmęczeni, chorzy, nie mamy weny twórczej i woli walki, itp.). Ważne tylko, aby nie używać tego cały czas (zwłaszcza w postaci tzw. szybkich remisów - do 10-15 ruchu), gdyż wtedy bardzo mocno spłycamy naszą grę.

Dowodami potwierdzającymi powyższe argumenty są moje partie, które zakończyły się wiele razy remisami (a niekiedy przeciwnicy chcieli "wyczarować wygraną" i przesadzili... wtedy przegrywali). Jedna z rekordowych to partia w której przewidziałem (na podstawie wiedzy i oceny pozycji) remis na 30-35 ruchów do przodu. Pamiętajmy, że BEZ PRZEWAGI nie można wygrać partii. Dokładnie tak samo jak bez błędu przeciwnika niemożliwe jest osiągnięcie przewagi - z równej pozycji przechodzi do kolejnego stanu równowagi (może się zmieniać jedynie forma).

PS. Początkujący (do poziomu 1600) powinni grywać do końca (tzn. aż skończą się realne możliwości na wymuszenie błędu lub zrealizowanie przewagi) za wyjątkiem drętwych pozycji (np. K+G na K, K+G+p na K+G, itp.).

Poniżej dowód: bity remis pomimo 20 ruchów i pozostania (u obu stron) po 7 pionów i 3 lekkich figur. Na samym dole zdjęcia Houdini pokazuje ocenę pozycji +0,04 (na głębokościach 23, 24, 25 półruchów - na głębokości 26 ocena się także nie zmienia) i wciąż tą samą (najlepszą) kontynuację* [20. ... Nd7 21. Be2 Kf8 22. h4 Ke7 23. g3 Bc6 24. Nd2 f5 25. Bf1 Ne5 26. Bf4 Kd7 27. Be2 Ke7 28. Bf1 Kd7]. Podejrzewam, że nawet na 2x większej głębokość nie byłby w stanie "złamać" oceny pozycji (z remisu na wygraną dowolnej ze stron).
* - przykładowy wariant, gdzie remis jest totalnie oczywisty:  [ 20. Bxd1 Nd7 21. Nd2 Kf8 22. a4 Ke7 23. g3 Bc6 24. Nc4 f5 25. Bc2 fxe4 26. Bxe4 Bxe4 27. fxe4 g5 28. h4 Kf6 29. hxg5+ hxg5 30. Kf3 Kg6 31. Bc1 Bh6 32. Bd2 Kf6 33. g4 Ne5+ 34. Nxe5 Kxe5 35. Be1 Kd6 36. Ke3 Bg7 37. Kd3 a6 38. Bd2 Bf6 39. c4 Bd8 40. Bc3 e5 41. b3 Ke6 42. Ke3 Kd6 43. Bb2 Bc7 44. Bc1 Bd8 45. Ke2 Be7 46. Kd3 Bd8 47. Ke3 Kc6 48. Bd2 Kd6 49. Kd3 Ke6 50. Bc1 Kd6 51. Ke3 - powstała twierdza, której białe nie są w stanie przełamać]

Remis po 20 ruchach: brak hetmanów, ciężkich figur oraz istotnych słabości (czyli takich, które można wykorzystać) u obu stron. Obie strony mają po tyle samo pionów na obu skrzydłach (a więc nie ma mowy o przewadze na skrzydle), taki sam materiał (po 2 gońce i skoczku) oraz mniej więcej tak samo aktywne figury (goniec po powrocie na e2 będzie wystarczająco aktywny, aby nie dać przełamać czarnym pozycji).

Tak więc zostały spełnione pierwszy 3 punkty (odnośnie niemożności grania na wygraną), a ostatnie dwa powinny być doskonale widoczne na zdjęciu (obaj zawodnicy 1900+ oraz posiadają po 60 minut na dokończenie partii).

Jako podsumowanie i wnioski końcówe pozostaje pytanie: czy udało mi się przekonać wszystkich amatorów szachowych, że nie można "cudownie" wygrywać jeśli nie są spełnione określone warunki?

PS. W lutowym numerze czasopisma popularno-naukowego Delta powinien się ukazać artykuł, który ukaże aspekt szachów jako remisowej gry. Niemniej do tego czasu jego zawartość będzie naszą małą słodką tajemnicą ;). Pozdrawiam prof. Pawła i doktora Tomasza!

AKTUALIZACJA: Artykuł ukazał się w lutowym numerze (Delta nr 2 [453] 2012), str.8-9. Poniżej jest link do wersji elektronicznej (strony wydawnictwa Delta):
http://www.deltami.edu.pl/temat/matematyka/gry_zagadki_paradoksy/2012/01/30/Szachy_wygrana_czy_remis